หรือนี่อาจจะเป็นจุดจบของยาปฏิชีวนะ

ยาปฏิชีวนะ ชื่อที่เรามักจะได้ยินกันบ่อยๆ จากปากแพทย์ แต่นอกจากยาปฏิชีวนะจะมาในรูปของเจ้ายาเม็ดหลายสีหลากขนาดแล้ว รู้กันหรือไม่ว่า แม้แต่ยาอมแก้เจ็บคอที่มีขายตามร้านสะดวกซื้อเองบางชนิดเองก็มีส่วนผสมของ 'ยาปฏิชีวนะ' รวมอยู่ด้วย และไม่ใช่เพียงแต่คนเท่านั้นที่ใช้ยาปฏิชีวนะ ในฟาร์มปศุสัตว์เองก็มีการใช้ยาปฏิชีวนะเพื่อป้องกันโรคติดต่อและช่วยเร่งการเจริญเติบโตด้วย

และเพราะว่าเราพบเจอกับมันได้บ่อยจนเคยชิน และกินมันเสียทุกครั้ง แม้จะเจ็บป่วยเล็กๆ น้อยๆ ก็ตาม ด้วยความไม่รู้นี่ล่ะ ที่กําลังบ่อนทําลายปราการในการต่อต้านเชื้อโรคของเรานี้ให้พังลง

ยาปฏิชีวนะ หรือ antibiotics มีประสิทธิภาพในการกําจัดเชื้อโรคที่เกิดขึ้นจากแบคทีเรีย แต่ประสิทธิภาพของยาปฏิชีวนะนั้นกําลังลดลง สาเหตุหลักเกิดจากการที่เรารับประทานยาปฏิชีวนะเข้าไปโดยที่ไม่ได้มีโรคจากแบคทีเรียอยู่จริงๆ สิ่งที่เกิดขึ้นจริงๆ คือยาปฏิชีวนะจะเข้าไปทําลายแบคทีเรียที่มีประโยชน์ในร่างกายของเรา คุณอ่านไม่ผิดหรอกครับ ในร่างกายเรานั้นประกอบไปด้วยแบคทีเรียมากมายที่มีประโยชน์ ทั้งช่วยในการย่อย รวมไปถึงบางชนิดยังสามารถช่วยผลิตวิตามินที่เป็นประโยชน์ต่อร่างกายได้อีกด้วย

ทุกๆ ครั้งที่แบคทีเรียได้เจอกับยา ไม่ว่าจะเป็นแบคทีเรียก่อโรคหรือไม่ ก็มักจะมีแบคทีเรียบางส่วนที่อยู่รอดเพราะตัวมันนั้นสามารถต่อต้านยาชนิดนั้นๆ ได้ แบคทีเรียที่ต่อต้านยานั้นได้ดีจึงแบ่งตัวเพิ่มขึ้น ก่อให้เกิดเป็นอาการที่เราเรียกว่า “ดื้อยา” นั่นเอง

ไม่เพียงเท่านั้น การต่อต้านโรคนั้นสามารถส่งผ่านให้แบคทีเรียชนิดอื่นได้ นั่นหมายความว่า ยิ่งเราใช้ยาปฏิชีวนะมากและบ่อยเท่าไหร่ ประสิทธิภาพของยานั้นก็ยิ่งลดลง

นักวิทยาศาสตร์ทางการแพทย์กําลังเร่งมือเพื่อหายาปฏิชีวนะใหม่ๆ มากขึ้นเพื่อให้ทันกับวิวัฒนาการของแบคทีเรียที่ดื้อยามากขึ้นทุกวัน ยาบางชนิดต้องถูกขึ้นทะเบียนเป็นยาที่อนุญาตให้ใช้ในเหตุจำเป็นจริงๆ เท่านั้น ไม่สามารถนํามาขายได้ ยกตัวอย่างเช่น ยา Colistin เป็นหนึ่งในยาที่ถูกขึ้นทะเบียนโดยโครงการอนามัยโลก เพื่อไว้ใช้ในกรณีที่เกิดเชื้อโรคตัวใหม่ที่ยาปฏิชีวนะที่ใช้กันทั่วไปไม่ได้ผล

แต่ทว่าที่ประเทศจีนกลับมีการค้นพบแบคทีเรียที่มีความสามรถในการต่อต้านยาชนิดนี้ขึ้นมาได้ มันเกิดอะไรขึ้นกันแน่?

เมื่อเจ้าหน้าที่ได้ลองทําการตามหาความจริงดู พบว่ามีการลักลอบใช้ยา Colistin ในการปศุสัตว์ของประเทศจีนเป็นจํานวนมาก จนทําให้เกิดแบคทีเรียที่ต่อต้านยานี้ได้ขึ้นมา เท่ากับว่าเราก็ได้เสียยาปฏิชีวนะอันมีค่าของเราไปอีกหนึ่งตัวจากแค่ความโลภของคนทําธุรกิจเท่านั้น

นักวิทยาศาสตร์ได้คาดการณ์ไว้ว่า หากเราไม่หยุดการใช้ยาปฏิชีวนะอย่างพรํ่าเพื่อแล้วล่ะก็ อีกไม่นานเราจะทําให้การพัฒนาด้านการแพทย์กว่า 50 ปีของเราต้องสูญเปล่า เพราะยาปฏิชีวนะนั้นเป็นรากฐานของการรักษาในหลายแขนง ทั้งการผ่าตัด การปลูกถ่ายอวัยวะ หรือการทําการคลอดก็ตาม

ดังนั้น เมื่อเป็นหวัด สิ่งแรกที่ควรคิดถึงคือ ถ้าเป็นไม่หนัก ลองปล่อยให้หายเองบ้างก็ได้ เพื่อสุขภาพที่ดีของตัวเราเองและลูกหลานของเราในอนาคตนะครับ

รักษาสุขภาพด้วยนะครับ ขอบคุณครับ

๋Journalist: Jiramet Kinchagawat

Credit:

https://www.scientificamerican.com/article/superbug-resistant-to-last-resort-antibiotic-arises-in-china/

http://www.medbroadcast.com/channel/infection/overview/superbugs-what-are-they-and-how-are-they-formed

https://www.youtube.com/watch?v=xZbcwi7SfZE